Circular Textile Days zoekt naar de balans tussen innovatie en realiteit

Tijdens de beurs Circular Textile Days komen denkers, ondernemers en experts uit de mode-industrie samen om te brainstormen over de huidige uitdagingen van het circulair maken van textiel. De uitdagingen van deze tijd zijn groot: overvolle sorteringscentra in eigen land, politieke spanningen in verre landen die voorheen tweedehands kleding uit Europa dankbaar innamen, maar die nu de verslechterde kwaliteit van deze kledingstromen een halt toeroepen. Tijdens het evenement blijkt de noodzaak om circulaire oplossingen te vinden.

Voor een circulaire toekomst moeten grote bedrijven meedoen

Een belangrijke boodschap tijdens de Circular Textile Days is dat circulaire economie een teamsport is. Niemand kan dit alleen doen. Modegigant Inditex, het moederbedrijf van Zara, ziet zichzelf als voorbeeld in deze aanpak vanwege zijn positie als grootste modegroep ter wereld.

Op de beursvloer is een op het eerste gezicht gewone pufferjas van Zara te zien. Het kaartje vermeldt dat de jas volledig recyclebaar is omdat hij gemaakt is van het polyamide 6 materiaal genaamd Loopamid dat uit textielafval bestaat. Deze technologie van Basf zet oud textiel om in nieuwe vezels die gelijkwaardig zijn aan nieuwe polyamide. Javier Losada, Chief Sustainability Officer van Inditex, verklaart in een persbericht: “Het stimuleren van innovatie is de sleutel tot een meer verantwoordelijke industrie. Deze samenwerking toont aan hoe we, door samen te werken, nieuwe technologie kunnen gebruiken om textielafval om te zetten in een nieuwe grondstof.”

Maar op de Circular Textile Days zijn ook de nodige ‘reality checks’ te vinden. Zoals het feit dat mensen (waaronder producenten, modemerken en consumenten) die bereid zijn meer te betalen voor duurzame mode, nog in de minderheid zijn. Het produceren van volledig recyclebare producten kost een merk zoals Zara meer geld, waardoor ook de producent en de consument meer moeten betalen. Er is echter een oplossing: “Als bedrijven beginnen met slechts een of twee procent gerecycled materiaal, en dit niet alleen in speciale ‘groene’ collecties maar ook in hun reguliere collecties toepassen, zal recycling goedkoper worden en sneller genormaliseerd raken,” aldus Stefan Schlichter, specialist in textieltechnologie.

Hij legt uit dat veel grote bedrijven AI (kunstmatige intelligentie) gebruiken om vezels te onderscheiden en textielafval te beheren. Waar een medewerker enkele uren nodig heeft om textiel te sorteren, kan AI dit in enkele minuten doen.

Circulariteit als teamsport: ‘Niemand is een eiland’

Naast Zara zijn er tijdens Circular Textile Days meer prominente bedrijven aanwezig. Zo ook Patagonia. Het outdoormerk wil een voorbeeld zijn van een bedrijf dat meerdere stappen neemt om circulariteit te bevorderen, zo vertelt Willem Swager, Director of Finance & Operations voor Patagonia Europe. Het merk werkt samen met verschillende soorten keurmerken, waaronder B Corp, en legt op hun website gedetailleerd uit wat het nog meer doet om duurzaamheid in de industrie aan te moedigen.

Wanneer gevraagd wordt of het merk ook naar productie kijkt, antwoordt Swager dat het bedrijf samenwerkt met keurmerken en deze regelmatig controleert. Hij concludeert: “Onze verantwoordelijkheden beginnen zodra de producten in Europa komen.” Dit onderstreept hun toewijding aan verantwoord productbeheer vanaf het moment dat de producten de Europese markt betreden.

Het antwoord van Patagonia’s Swager staat haaks op het concept "No Man Is an Island" van John Donne, het idee dat geen mens, waar die zich ook bevindt, onafhankelijk is. Istanbul Textile and Raw Materials Exporters’ Association bestuurslid Necat Altin verwijst in zijn presentatie ‘Importance of making sustainability sustainable’ naar dit concept omdat hij vanuit Turkije ziet dat het vooral duurzame multinationale bedrijven zijn die geen zicht hebben op hoe het productieproces, met name het kostenplaatje, van het maken van duurzame producten in verre landen is, aldus Altin. Dit idee wordt door velen gedeeld op Circular Textile Days, en ook met de ‘reality check’ “circularity is a teamsport”.

Over één ding lijkt Altin zich te verspreken. “Een gerecycled product is van nature een gedegradeerd product van mindere kwaliteit,” vertelt hij. Maar dit is niet waar, zegt Keith O’Brien van het multinationale circulair techbedrijf Re&Up. O'Brien vertelt dat er tegenwoordig meerdere bedrijven, zoals Re&Up, zijn die textielafval kunnen recyclen tot vezels (bijvoorbeeld Next-Gen Cotton en Next-Gen Polyester) die dezelfde kwaliteiten behouden als virgin (nieuwe) vezels.

Daarnaast laat ook het Nederlandse bedrijf I-did op de beursvloer zien dat gerecyclede mode niet minder hoeft te zijn. In zijn fabriek in Den Haag recyclet het bedrijf afgedragen (werk)kleding en textiel van grote bedrijven zoals Defensie, Ikea, De Efteling en KLM naar vezels die hergebruikt kunnen worden voor nieuwe producten. Bij hun stand genaamd ‘Trashure’ is een modieuze winterjas in zwart-wit te zien. Een stijlvolle jas, volledig gemaakt van afgedankt textiel.

Even terug naar de realiteit: geld en gedrag

Circular Textile Days roept enkele belangrijke vragen op. Hoe krijgen we mensen, bedrijven, consumenten en ambtenaren gemotiveerd om meer geld uit te geven aan duurzame oplossingen? En hoe kunnen experts in textielrecycling ervoor zorgen dat ze beter communiceren met de brede bevolking om gedragsverandering te bereiken? Zonder voldoende financiering en gedragsverandering blijven veelbelovende ideeën namelijk slechts dat: ideeën.

Een woordvoerder van de gemeente Zaanstad benadrukt dat recycling pas het laatste onderdeel is van de circulaire aanpak voor textielafvalbeheer. Volgens onderzoek van de Hogeschool van Amsterdam is het zaak eerst te focussen op Reduce (verminderen) en Reuse (hergebruiken) van kleding en textiel. Pas als een product echt niet meer bruikbaar is, komt recycling aan bod.

Circular Textile Days biedt een duidelijk overzicht van de huidige stand van zaken in textielrecycling en afvalbeheer, dankzij bijdragen van binnenlandse en internationale experts. De beurs laat zien dat bedrijven zoals Patagonia en Inditex zowel financieel succesvol kunnen zijn als duurzame praktijken kunnen bevorderen. Zoals een quote van de braziliaanse schrijver Paulo Coelho op een bord op de beursvloer: “Verandering komt niet door jouw mening, maar door jouw voorbeeld.”